تولد 30 سالگی سیستم عامل ویندوز

سیستم عامل ویندوز زمانی که وارد بازار جهانی شد توانست برای همیشه تغییری بزرگ در جهان ایجاد کند. اکنون 30 سال از زمان ورود اولین نسخه این سیستم عامل گذشته است.

تحول بزرگ در دنیای کامپیوترهای شخصی ۳۰ سال قبل و در جریان هفته‌ی گذشته شکل گرفت. مایکروسافت در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۵ مصادف با ۲۹ آبان سال ۱۳۶۴ شمسی اولین نسخه از ویندوز خود را برای جایگزینی سیستم عامل داس معرفی کرد.

مایکروسافت ۳۰ سال قبل در چنین روزی اولین نسخه از ویندوز را با نام ویندوز ۱ معرفی کرد. معرفی ویندوز دستاوردی بزرگ بود که راه را برای معرفی نسخه‌های امروزی آن هموار کرد. در حالی که ویندوز ۱۰ هیچ شباهت ظاهری به ویندوز ۱ ندارد اما بخشی از پایه‌ و اساس آن از اولین نسخه‌ی ویندوز به جدیدترین نسخه منتقل شده است که از آن جمله می‌توان به نرم‌افزارهای Notepad و MS Paint اشاره کرد.

همچنین ویندوز ۱ عرصه‌ی خودنمایی ماوس‌ها شد. اگر از داس استفاده کرده باشید می‌دانید که در آن سیستم عامل تنها قادر به تایپ کردن دستورها بودید اما در ویندوز ۱ امکان حرکت داد یک نشانگر و انتخاب و حرکت دادن پنجره‌ها نیز فراهم شد. در کنار نسخه‌ی اصلی مکنتاش، ماوس نحوه‌ی کار با کامپیوتر را برای همیشه تغییر داد.

در آن زمان بسیاری معتقد بودند ویندوز ۱ تمرکز بیش از حد بر روی ماوس داشته و از دستورات تایپی غافل شده است. اولین نسخه از ویندوز نتوانست توجه بسیاری را به سمت خود جلب کند اما باعث ایجاد رقابتی شدید بین اپل، مایکروسافت و IBM شد تا کامپیوترهایی برای استفاده‌ی عموم بسازند.

در سال ۱۹۸۵، ویندوز ۱ نیاز به دو عدد فلاپی دیسک، ۲۵۶ کیلوبایتی و یک کارت گرافیکی داشت. اگر قصد اجرای چندین برنامه را داشتید باید کامپیوتری با یک هارد دیسک و ۵۱۲ کیلوبایت حافظه خریداری می‌کردید. در دستگاه‌های جدید با داشتن ۲۵۶ کیلوبایت حافظه هیچ برنامه‌ای را نمی‌توان اجرا کرد، اما این مشخصات تنها شروع راه بود. در حالی که اپل در زمینه‌ی ساخت رابط کاربری گرافیکی ماوس محور اندکی پیش بود و بر روی ترکیب مناسب سخت‌افزار و نرم‌افزار تولیدی خود تمرکز کرده بود، مایکروسافت سال‌ها بود که سیستم عاملی ارزان‌قیمت در قالب داس را برای کامپیوترهای تولیدی IBM طراحی کرده بود و در واقع نام این شرکت به عنوان یک شرکت نرم‌افزاری تثبیت شده بود.

با ویندوز ۱ مایکروسافت قدمی مهم برای تمرکز بیشتر بر روی اپلیکیشن‌ها و هسته‌ی نرم‌افزاری برداشته بود. IBM در آن سال‌ها به مدت طولانی به معماری پایه‌ای کامپیوترها پایبند بود اما مایکروسافت راه را برای توسعه دهندگان نرم‌افزاری باز کرد تا بتوانند ویندوز را به دلخواه خود تغییر داده و سازمان‌دهی کنند. سازندگان کامپیوترها به آرامی رو به ویندوز آورده و این سیستم عامل مورد توجه بسیاری از کمپانی‌های نرم‌افزاری قرار گرفت. مایکروسافت با پیش گرفتن این روش که نرم‌افزاری قدرتمند برای سازندگان کامپیوترها طراحی کند، توانست ویندوز را به یک پلتفرم قوی تبدیل کند.

ویندوز سال‌ها است که حکمران دنیای کامپیوترهای شخصی است و حتی مک‌های اپل نیز به هیچ عنوان نتوانسته‌اند به آن نزدیک شوند. اما به طور قطع این رقابت بین اپل و مایکروسافت بوده است که توانسته زمینه‌ی پیشرفت هر دوی این شرکت‌ها را در دنیای کامپیوترها فراهم کند.

مایکروسافت در طی این سال‌ها با ایجاد تغییرات بسیار توانسته ویندوز را روز به روز بیشتر گسترش دهد اما با حرکت به سمت پردازش ابری و گسترش محبوبیت تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند، در حال حاضر این شرکت با بزرگ‌ترین چالش تاریخ خود روبرو است. در سال ۲۰۴۵ ممکن است ویندوز به طور کامل دگرگون شده باشد به این دلیل بهتر است نگاهی به ظاهر این سیستم عامل از ابتدا تا کنون داشته باشیم.


ویندوز۱ (۱۹۸۵):

آغاز اتفاقات مهم با معرفی رابط کاربری گرافیکی با پشتیبانی از ماوس و اپلیکیشن‌های مهم.


ویندوز ۲ (۱۹۸۷):

این نسخه از ویندوز پردازش ۱۶ بیتی را با گرافیک VGA ادامه داد و در آن شاهد حضور اولین نسخه از Word و Excel بودیم.

ویندوز ۳ (۱۹۹۰):

این نسخه از ویندوز دارای رابط کاربری جدید و نرم‌افزارهای مدیریت فایل و برنامه‌ شد. Minesweeper نیز با بروزرسانی ۳.۱ راه خود را به ویندوز باز کرد.

ویندوز ان‌تی (۱۹۹۴):

این نسخه از ویندوز در واقع دومین نسخه از NT به شمار می‌رفت که باعث شد مایکروسافت با قرار دادن ویژگی‌های مهم امنیتی و به اشتراک‌گذاری فایل‌ها، جای خود را بیش از پیش در بین کسب و کارها باز کند.

ویندوز ۹۵ (۱۹۹۵):

ویندوز ۹۵ جزور بزرگ‌ترین بروزرسانی‌های ویندوز به شمار می‌رود. مایکروسافت به سمت معماری ۳۲ بیتی حرکت کرده و منوی استارت را معرفی کرد. دوره‌ای جدید از اپلیکیشن‌ها آغاز و مرورگر اینترنت اکسپلورر نیز وارد دنیای ویندوز شد.

ویندوز ۹۸ (۱۹۹۸):

ویندوز ۹۸ راه موفقیت آمیز ویندوز ۹۵ را ادامه داد و بهبودهایی نیز در زمینه‌ی پشتیبانی از سخت‌افزار و عملکرد به خود دید. مایکروسافت در این نسخه تمرکز زیادی بر روی وب داشت و اپلیکیشن‌ها و ویژگی‌هایی مانند Active Desktop، Outlook Express، Frontpage Express، Microsoft Chat و NetMeeting را به ویندوز اضافه کرد.


ویندوز ام‌ای (۲۰۰۰):

این نسخه از ویندوز بر روی مالتی‌مدیا و کاربران خانگی تمرکز داشت اما بسیار پرایراد و غیرپایدار بود. Windows Movie Maker اولین بار در این نسخه از ویندوز پدیدار شد. به علاوه شاهد بهبودهایی در مدیا پلیر ویندوز و اینترنت اکسپلورر نیز بودیم.

ویندوز ۲۰۰۰ (۲۰۰۰):

این نسخه از ویندوز برای کامپیوترهای سرور درون سازمان‌ها در نظر گرفته شده بود. ویندوز ۲۰۰۰ براساس ویندوز NT طراحی شده و ویژگی‌های امنیتی مانند رمزنگاری فایل‌ها و کش DLL را در خود جا داده بود.

ویندوز ایکس‌پی (۲۰۰۱):

ویندوز XP ترکیبی از تلاش‌های مایکروسافت برای استفاده از ویندوز در خانه‌ها و سازمان‌ها بود. این نسخه از ویندوز هر دوی کاربران خانگی و سازمانی را همزمان نشانه رفته بود.

ویندوز ویستا (۲۰۰۷):

ویندوز ویستا همانند ویندوز ام‌ای کمتر مورد توجه قرار گرفت. در حالی که ویستا رابط کاربری جدید با ویژگی‌های بهبود یافته‌ی امنیتی را به همراه داشت اما طراحی آن برای مایکروسافت ۶ سال زمان برده بود و ویندوز ویستا تنها بر روی سخت‌افزارهای جدید به خوبی عمل می‌کرد. یکی از بزرگ‌ترین ایرادات وارد به این نسخه از ویندوز کنترل بر روی حساب کاربری بود. ویندوز ویستا یکی از ضعیف‌ترین نسخه‌های ویندوز تا به امروز به شمار می‌رود.


ویندوز ۷ (۲۰۰۹):

ویندوز ۷ در سال ۲۰۰۹ از راه رسید تا ایرادات ویندوز ویستا را برطرف کند. مایکروسافت بهبودهای خوبی در سیستم عامل خود ایجاد کرد و مدیریت حساب کاربری را نیز به خوبی تغییر داد. ویندوز ۷ در حال حاضر نیز یکی از محبوب‌ترین نسخه‌های ویندوز است.


ویندوز ۸ (۲۰۱۲):

ویندوز ۸ تحولی عظیم در طراحی همیشگی رابط کاربری ویندوز بود. مایکروسافت منوی استارت را حذف و آن را با صفحه‌ی استارت تمام صفحه جایگزین کرد. ویندوز ۸ تمرکز بیش از حدی بر روی کامپیوترهای دارای صفحات نمایش لمسی داشت و باعث شد این نسخه از ویندوز نتواند به موفقیتی همانند نسخه‌ی قبلی دست پیدا کند.



ویندوز ۱۰ (۲۰۱۵):

در ویندوز ۱۰ منوی محبوب استارت بار دیگر بازگشت. به علاوه ویژگی‌هایی مانند کورتانا و مرورگر جدید اج نیز به ویندوز اضافه شدند. در این نسخه از ویندوز شاهد بهبود رابط کاربری برای استفاده دو منظوره هم در کامپیوترهای خانگی و هم کامپیوترهای دارای صفحه نمایش لمسی نیز بودیم. به نظر می‌رسد ویندوز ۱۰ بتواند موفقیت‌های گذشته‌ی مایکروسافت را بار دیگر تکرار کند.