پیوند موفقیت‌آمیز "کلیه" خوک روی انسان

جراحان دانشگاه آلاباما در بیرمنگام آمریکا روز پنجشنبه گزارش دادند که برای اولین بار موفق به پیوند کلیه‌های یک خوک اصلاح شده به روش ژنتیکی به شکم یک مرد مرگ مغزی ۵۷ ساله شده‌اند.

به گزارش ایسنا، جراحان دانشگاه آلاباما در بیرمینگام اخیرا با موفقیت دو کلیه خوک را به بدن یک مرد مرگ مغزی شده آلابامایی پیوند زدند و این در حالی است که دو هفته پیش محققان قلب یک خوک را به بدن یک مرد اهل ایالت مریلند پیوند زده بودند. حال جراحان آمریکایی با موفقیت دو کلیه خوک را به "جیم پارسونز" ۵۷ ساله پیوند زدند که این کار گام مهم دیگری در عرصه پزشکی در جهان به شمار می‌رود.

اگرچه پیوند عضو از حیوانات به انسان موضوع بحث‌برانگیزی است، اما نظرسنجی‌ها نشان داده که اگر چنین فناوری به صورت گسترده در دسترس قرار بگیرد، بیشتر افراد آن را خواهند پذیرفت. دهه‌هاست محققان بر روی امکان استفاده از اندام‌های حیوانی برای پیوند مطالعه می‌کنند، اما تنها مشکلی که با آن در این راه مواجه بوده‌اند، چگونگی جلوگیری از رد فوری پیوند هنگام پیوند به بدن انسان بوده است؛ اما چندی پیش محققان این نظریه را مطرح کردند که حذف ژن خوک برای یک کربوهیدرات(یک مولکول قند یا گلیکان به نام آلفا گال) که باعث رد شدن پیوند می‌شود، از این مشکل جلوگیری می‌کند.

دیلی میل در این باره نوشت: "جیم پارسونز" ۵۷ ساله از هانتسویل، آلاباما در ماه سپتامبر پس از آسیب و ضربه‌ای که به سر او در حین مسابقه موتورسواری وارد شد، دچار مرگ مغزی شد و بنابراین رسما او یک فرد فوت شده است.

محققان دانشگاه آلاباما در بیرمینگام تنها چهار روز بعد از آن اتفاق و پس از صحبت با خانواده او، در تدارک انجام این عمل پیوند بودند.

طی این عمل کلیه‌های خود "پارسونز" در حالی که خون هنوز در آنها در گردش بود و قبل از اینکه دو عضو اهدا شده از خوک اصلاح شده به روش ژنتیکی به او پیوند داده شود، برداشته شدند.

کلیه‌های خوک پیوندی خون را فیلتر کردند، ادرار تولید کردند و مهمتر از همه، بلافاصله توسط بدن او رد نشدند. هر دو عضو تا سه روز پس از پیوند همچنان عملکرد صحیحی داشتند. دکتر "جیم لاک" (Jayme Locke)، جراح اصلی این مطالعه گفت که مراحل این عمل همانند مراحل یک عمل پیوند انسان به انسان بوده است.

در میان پزشکانی که طی این عمل به دکتر "جیم لاک" جراح اصلی این مطالعه کمک کردند، نام دکتر "بابک اوراندی" (Babak Orandi) نیز نوشته شده است. بابک اوراندی جراح پیوند شکم و استادیار جراحی در دانشگاه آلاباما در بیرمنگام است.

نتایج نشان می‌دهد که چگونه عمل "پیوند از گونه‌ای به گونه دیگر"(xenotransplantation) می‌تواند بحران کمبود عضو در سراسر جهان را برطرف کند.

آناتومی و فیزیولوژی قلب خوک‌ها شبیه به انسان است، بنابراین از آنها به عنوان مدلی برای توسعه درمان‌های جدید استفاده می‌شود.

"پارسونز" در مرکز اهداء عضو در آلاباما ثبت نام کرده بود. او آرزو داشت که اعضای بدنش پس از مرگش به دیگران کمک کنند، اما اعضای بدنش برای اهدا مناسب نبود. خانواده او به پزشکان دانشگاه آلاباما در بیرمینگام اجازه دادند تا او را روی دستگاه تنفس مصنوعی نگه دارند تا بدنش در طول مطالعه کار کند.

"جولی اوهارا" همسر سابق "پارسونز" گفت: "جیم" می‌خواست با مرگ خود تا آنجا که می‌توانست مردم را نجات دهد و چون می‌دانست که با این کار می‌تواند جان هزاران و هزاران نفر را با این کار نجات دهد، هیچ تردیدی نداشت. رؤیای ما این است که هیچ فرد دیگری در انتظار یک کلیه فوت نکند و حال می‌دانیم که "جیم" بسیار خشنود است که مرگ او می‌تواند امید زیادی را در دل دیگران زنده کند.

طی این پروسه کلیه‌های خود "پارسونز" برداشته شد و دو کلیه خوک که به روش ژنتیکی اصلاح شده بودند، به بدن او پیوند زده شدند. در حال حاضر، بیش از ۸۰۰ هزار آمریکایی با نارسایی کلیوی زندگی می‌کنند و اکثر آنها هرگز به لیست انتظار راه پیدا نمی‌کنند، زیرا اندام‌های کمی برای پیوند در دسترس هستند.

اگرچه دیالیز می‌تواند کیفیت زندگی را برای مدتی حفظ کند، اما پیوند عضو، کیفیت زندگی بهتر و عمر طولانی‌تری را برای افراد به ارمغان می‌آورد.

در اوایل این ماه میلادی جاری در اولین جراحی در نوع خود، یک بیمار ۵۷ ساله با بیماری لاعلاج قلبی، پیوند موفقیت‌آمیزی داشت و قلب یک خوک به بدن او پیوند زده شد. این بیمار که "دیوید بنت"(David Bennett) نام دارد و ساکن مریلند است، به دقت طی روزها و هفته‌های آینده تحت نظر خواهد بود تا مشخص شود که آیا عضو پیوندی می‌تواند فوایدی برای نجات زندگی او داشته باشد یا خیر. "دیوید بنت" اولین بیمار در جهان بود که از یک خوک اصلاح شده ژنتیکی پیوند قلب دریافت کرد.

در همین حال، در اکتبر سال گذشته میلادی، جراحان در نیویورک با موفقیت یک کلیه خوک دیگر را قبل از اینکه بیمار را از حالت پشتیبانی خارج کنند، به آن پیوند زدند. این عمل در مرکز پزشکی "NYU Langone Health" توسط گروهی از جراحان انجام شد.

اهدای عضو از حیوان به انسان مدت‌ها است که یکی از اهداف پزشکی بوده است. یک مورد از چالش‌های زیادی که محققان با آن روبه رو هستند، این است که اندام شبیه‌ترین پستانداران به انسان نیز تفاوت‌های نامحسوس، اما مهمی با اندام انسان دارند. این تفاوت کوچک باعث پس زده شدن این اندام‌ها توسط بدن انسان پس از انجام عمل پیوند عضو می‌شود.

یکی از محدودیت‌های اصلی پیوند عضو از خوک به انسان آن است که خوک‌ها به طور طبیعی قندی به نام آلفا-گال(alpha-gal) تولید می‌کنند که در بدن انسان ایجاد نمی‌شود، اما خوک‌هایی که توسط محققان دانشگاه نیویورک مورد استفاده قرار گرفتند، از نظر ژنتیکی مهندسی شده بودند تا این قند را تولید نکنند و پیوند آنها به انسان از نظر تئوری ایمن باشد.

نگاهی به پیشرفت‌های اخیر محققان در زمینه پیوند از گونه‌ای به گونه دیگر

مهر ماه سال جاری جراحان آمریکایی برای نخستین بار در جهان موفق به انجام عمل پیوند کلیه حیوان به انسان شدند. طی این عمل، برای اولین بار کلیه یک خوک به انسان پیوند زده شد. این پیشرفتی مهم است که می‌تواند در نهایت به کاهش کمبود شدید اعضای بدن انسان برای پیوند کمک کند. این عمل که در مرکز پزشکی "NYU Langone Health" شهر نیویورک انجام شد، شامل استفاده از خوکی بود که ژن‌های آن تغییر داده شده است، به طوری که بافت‌های آن دیگر حاوی مولکولی که می‌تواند باعث رد پیوند شوند، نبود.

محققان به رویترز گفتند که گیرنده یک بیمار مبتلا به مرگ مغزی با علائم اختلال عملکرد کلیه بود که خانواده او با این آزمایش موافقت کرده بودند. به مدت سه روز، کلیه جدید به عروق خونی او متصل و در خارج از بدن او نگهداری شد و به محققان امکان دسترسی به آن را داد.

خوکی که از لحاظ ژنتیکی تغییر یافته "GalSafe" نامیده می‌شود و توسط واحد احیا کننده شرکت یونایتد تراپوتیکس توسعه یافته است. این خوک در ماه دسامبر ۲۰۲۰ توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده به عنوان غذا برای افراد مبتلا به آلرژی به گوشت و به عنوان منبع مهم درمان‌های انسانی تایید شد.

آذر سال جاری نیز مجددا محققان دانشگاه نیویورک خبر از پیوند کلیه خوک به انسان برای بار دوم دادند. مشابه اولین پیوند، پزشکان کلیه‌ی خوکی که از نظر ژنتیکی بهبود یافته بود را درون بدن یک فرد مرگ مغزی قرار دادند. کلیه در محل اصلی خود در بدن قرار نگرفت، بلکه به عروق خونی ران زبرین (upper leg) متصل شد. سپس این عضو جدید توسط یک محافظ پوشانده شد و محققان آن را به مدت ۵۴ ساعت تحت نظر قرار دادند. در طول این ساعات، کلیه عملکرد طبیعی خود را دنبال کرد و هیچ نشانه‌ای از پس زده شدن توسط بدن فرد دیده نشد. هر دوی این جراحی‌ها بخشی از تحقیقات انجام شده توسط محققان دانشگاه نیویورک برای بررسی عملکرد رویکردشان بود و مطالعات بیشتر دیگری پیش از رسیدن به آزمایش‌های بالینی که در آن بیماران واقعی و نیازمند به پیوند عضو شرکت‌ می‌کنند، باید انجام شود. اما اگر همه‌ی این تحقیقات نتیجه‌بخش باشد، اهدای عضو حیوانات به انسان می‌تواند سالانه جان بسیاری از کسانی که جان خود را در فهرست انتظار پیوند عضو از دست می‌دهند، نجات دهد. 

دی ماه سال جاری نیز برای نخستین بار عمل پیوند قلب خوک به انسان انجام شد. در اولین جراحی در نوع خود، یک بیمار ۵۷ ساله با بیماری لاعلاج قلبی، پیوند موفقیت‌آمیزی با قلب اصلاح ژنتیکی شده خوک دریافت کرد. این قلب تنها گزینه موجود برای این بیمار بود. این جراحی تاریخ‌ساز توسط دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند انجام گرفت. این پیوند عضو برای اولین بار نشان داد که یک قلب اصلاح شده حیوان می‌تواند مانند قلب انسان عمل کند و بدن آن را بلافاصله پس نمی‌زند.

"بارتلی پی گریفیت"(Bartley P. Griffith) که این پیوند را انجام داده است، می‌گوید: این یک جراحی موفقیت‌آمیز بوده و ما را یک گام به حل بحران کمبود عضو پیوندی نزدیک‌تر کرده است. تعداد کافی اهدا کننده انسانی برای پاسخ به لیست بلند بیماران در صف اهدا وجود ندارد. ما با احتیاط پیش می‌رویم، اما خوشبین نیز هستیم که این اولین جراحی در جهان است که گزینه‌ی جدیدی برای بیماران در آینده فراهم خواهد کرد.