پایان عمر پرفراز و نشیب اینترنت اکسپلورر
توسعه و پشتیبانی از اکسپلورر متوقف نمی گردد اما دیگر مایکروسافت به آن، به عنوان بازیکن اصلی خود نگاه نمی کند. اکسپلورر در ویندوز ۱۰ وجود دارد تا زمانی که «مایکروسافت اج» نتوانست فناوری های بسیار قدیمی و کهنه شده را برایتان به نمایش درآورد، به سراغ استفاده از آن بروید.
اهالی ردموند می گویند که نام «Edge» را انتخاب کرده اند چرا که این مرورگر، قرار است در لبه جدیدترین تکنولوژی ها ایستاده و کاری هم به استانداردهای قدیمی و کهنه شده نداشته باشد.
Drew DeBruyne، مسئول مدیریت برنامه در مایکروسافت می گوید: «مناظره و بحث های بسیاری در مورد توسعه یک مرورگر جدید انجام دادیم. بحث هایی که اتفاقا در فضایی بسیار سالم شکل می گرفتند. مرکزیت بحث این بود که آیا مایکروسافت باید نسخه ای جدید از اکسپلورر را ایجاد کند یا حالا که ویندوز ۱۰ از راه می رسد، با مرورگری تازه توجه ها را به این بخش هم جلب نماید؟»
مایکروسافت پیش از آغاز هزاره سوم شرکت Mosaic را خرید و از دل الگوریتم های آن، اینترنت اکسپلورر را توسعه داد؛ DeBruyne نیز صرفا اندکی بعد از راه رسید و به خدمت در مایکروسافت مشغول شد. وی می گوید که پیش از معرفی ویندوز ۱۰، تعداد زیادی از کارمندان معتقد بودند که این شرکت نباید مرورگری جدید را توسعه دهد: «مسئله بسیار مهم بود و پیش از هر اقدامی، مجبور به بررسی همه جوانب بودیم چرا که این قدم، یک گام استراتژیک بسیار مهم به شمار می رفت. حال اما معتقدم که کاربران از این پروژه به شکل بینظیری استقبال به عمل می آورند.»
جو بلفیوره (مدیر مستقیم DeBruyne و معاون ارشد مایکروسافت در زمینه گروه پلتفرم ها) اعتراف می کند که علاقه ای به تغییر مرورگر در ویندوز ۱۰ نداشته است. این موضوع البته عجیب هم نیست؛ او مسئول مستقیم توسعه IE ۴ و ۵ بوده و قلبا تمایلی به کنار گذاشته شدن آن به عنوان بازیگر اصلی نداشته. با این وجود، می گوید که می دانستم زمان تغییر هم فرا رسیده: «از نقطه نظر من، و شرایطی که وجود داشت، به این نتیجه رسیدم که این تصمیم، یک تصمیم تکنولوژیک است».
نگاهی کوتاه به تاریخ
بیل گیتس در سال ۱۹۹۷، شب معرفی اینترنت اکسپلورر ۴.۰.
احتمالا هیچ کس از خداحافظی اکسپلورر غمگین نیست، با اینحال، نباید فراموش کرد که از سال های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴، و تقریبا برای یک دهه، این مرورگر به شکل کامل در حال سلطنت بود. مایکروسافت این مرورگر را در دل ویندوز قرار داد و با وجود اینکه تعداد زیادی از کاربران آن را مورد استفاده قرار می دادند، در همان حال تعداد بی شماری نیز از آن متنفر بودند.
در سال ۲۰۱۰، مایکروسافت می دید که اوضاع رو به وخامت می رود و شروع کرد به پاسخ دادن به انتقادات. از سوی دیگر، گرمای وجود مرورگری تازه کار به نام کروم، بدجوری سازندگان اکسپلورر را مورد آزار قرار می داد. مایکروسافت نسخه نهم از اکسپلورر را به شکل کامل بازسازی کرد و حقیقتا هم، بهبودهای بسیار زیادی به آن آورده بود؛ مشکل اما این بود که دیگر کسی به این مرورگر علاقه ای نداشت و بازسازی شدن آن نیز برای کاربران بی اهمیت به شمار می رفت.
DeBruyne باور دارد که نسخه های نهم، دهم و یازدهم از مرورگر مورد بحث بی نظیر بوده اند اما به هیچ عنوان جدی گرفته نشدند. علت بخش عمده ای از دریافت نکردن بازخورد مناسب در سال های اخیر این بوده که مایکروسافت همواره تلاش نموده تا محصولات خود را با استانداردهای قدیمی تر همگام کند تا استانداردهای جدیدی که بعدا ظهور کردند.
تیم توسعه مرورگر در مایکروسافت می دانست که باید تغییری ایجاد کند و عرضه ویندوز ۱۰ را نیز بهترین فرصت برای ایجاد همین تغییر دانست. این تیم، توسعه اج را یک سال و نیم پیش آغاز کرد و به شکل مستقیم نیز از سوی مدیر عامل جدید این شرکت، ساتیا نادلا حمایت می شد. DeBruyne نمی گوید که در این میان، آیا نیاز بوده تا نادلا را نیز متقاعد کنند یا وی از ابتدا موافق مرگ تدریجی اکسپلورر بوده. صرفا می دانیم که او، مرد ریسک پذیری است و به شکل عمومی نیز اظهار کرده که شرکتش باید برای موفقیت، ریسک های زیادی انجام داده و به سراغ موقعیت های جدید برود.
Roger Capriotti، مدیر ارشد مارکتینگ محصولات و سرویس های مایکروسافت در این خصوص می گوید: «برند IE در سال هایی که پشت سر گذاشتیم، فراز و فرود های فراوانی را تجربه کرد. حال یک نام و لوگوی جدید می تواند دوباره توجه کاربر را به سوی خود جلب کند. مهم ترین دلیل ما برای جلب توجه کاربر، این است که ویژگی و قابلیت های خود را به آنها نشان دهیم. اینکه به آنها بگوییم ویندوز ۱۰، در همه زمینه ها قدرتمند است. دوم اینکه، برخی کاربران به هیچ عنوان حاضر نبودند شانسی به IE بدهند و اکنون مشخصا این افراد نیز تلاش خواهند کرد تا برای یک بار هم که شده، اج را امتحان کنند و ببینند که آیا با آنچه در ذهنشان جای گرفته تفاوت هایی دارد یا خیر.»
بلفیوره البته همچنان معتقد است که مایکروسافت می توانست بدون تعویض نام و لوگوی اکسپلورر، بار دیگر کاربران را متقاعد به استفاده از آن کند اما در هر صورت او نیز باور دارد که اکنون، همین کار به شکلی راحت تر انجام می شود. او می گوید حالا هم لوگوی اج که در واقع حرف E است، شباهت زیادی با لوگوی اینترنت اکسپلورر دارد.
برای ساخت اج چه تلاش هایی صورت گرفت؟
در نگاه اول، مایکروسافت اج یک مرورگر بسیار مینیمال گراست؛ خبری از آیکون های اضافه در آن نیست و در دید کاربر، منو های متنی را نیز به نمایش نمی گذارد. همه چیز در نگاه اول شما به اج، بسیار ساده به نظر می رسند اما در پشت صحنه، اتفاقات جالبی در حال رخ دادن هستند.
اج از یک موتور رندر کننده جدید بهره می برد که بر بستر Trident توسعه یافته. DeBruyne درباره همین موضوع اینچنین توضیح می دهد: «ما موتور رندرینگ Trident، که از آن در IE بهره می گرفتیم را در اج نیز استفاده کردیم اما آن را تا جای ممکن بهینه کرده ایم. حال اج می تواند از جدیدترین استانداردهای وب پشتیبانی کند.»
فراموش کردن استانداردهای قدیمی می تواند عاملی باشد برای رقابت اج با سایر مرورگرها، از جمله کروم و فایرفاکس در بحث سرعت لودینگ صفحات وب. DeBruyne می گوید: «این سرعت بالا را به دست آورده ایم و در بیشتر تست ها حتی از کروم هم جلو زده ایم چرا که در نهایت تصمیم گرفتیم در لبه تکنولوژی ایستاده و قید استانداردهای قدیمی خود را بزنیم.»
رهایی از گذشته البته با مشکلاتی نیز مواجه بوده و نباید انتظار داشته باشید که همه وب سایت ها به شکلی درست برایتان به نمایش کشیده شوند. برای مثال، اج از چهارچوب نرم افزاری «Active X» پشتیبانی به عمل نمی آورد. DeBruyne می گوید: «اگرچه اکتیو اکس یکی از مهم ترین پلاگین های وب بوده و هنوز هم در طراحی وب سایت های بسیاری مورد استفاده قرار می گیرد اما در حقیقت، می توانم بگویم که این چهارچوب نرم افزاری با شرایط ما و بخصوص مبحث اپلکیشن های یکپارچه ویندوز همخوانی نداشت.»
اگر به چنین مشکلی برخوردید، اینترنت اکسپلورر، این یار قدیمی که اینترنت را به ما آموخته در پس پرده بخش «Accessories» انتظار شما را می کشد تا مشکلتان را حل نماید. DeBruyne: «بیشتر توسعه دهندگان زمانی که می خواهند یک اپلیکیشن مبتنی بر وب بنویسند، تمایل دارند تا حاصل کارشان در همه مرورگرها و همه دستگاه ها به شکل صحیحی به نمایش کشیده شود. اگر شما هم یک توسعه دهنده هستید که چنین هدفی را دنبال می کنید، پس مشخصا به استفاده از چهارچوب نرم افزاری اکتیو اکس فکر نخواهید کرد.»
اندکی هم ریسک
جدا از ریشه های موتور رندرینگ Trident که در اج نهادینه شده اند، این مرورگر کاملا جدید است و همه موارد از نو طراحی گشته اند. در نتیجه ی همین امر نیز هست که هنوز افزونه (Extension) ها در آن پشتیبانی نمی شوند اما مایکروسافت وعده داده که تا پاییز امسال، این قابلیت را نیز به مرورگر جدیدش اضافه کند.
در کنفرانس بیلد در ماه ژوئن، مایکروسافت افزونه ها را در اج به نمایش کشید، پس می توان تصور کرد که توسعه آنها در حال انجام بوده و تا پیش از پایان سال ۲۰۱۵ به دست کاربران نهایی نیز خواهند رسید. DeBruyne در مورد افزونه ها چنین نظری دارد: «می دانیم که این بخش برای کاربرانی که از سایر مرورگرهای پیشرفته استفاده می کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است اما آنچه ما می بینیم این است که در واقع، تعداد اندکی از کاربران اینترنت به سراغ افزونه ها می روند اما در هر صورت، تمام تلاش خود را می کنیم تا این بخش را نیز سریع تر آماده کنیم.»
بیشتر مشکلات مربوط به امنیت اینترنت اکسپلورر، مربوط به نحوه استفاده آن از افزونه ها بوده اند. در مایکروسافت اج اما این افزونه ها به شکل دیگری طراحی شده اند و از نوع «Binary» نیستند. [افزونه های Binary کد و داده ها را بدون هیچگونه حفاظتی وارد محیط مرورگر می کنند.] جو بلفیوره اشاره می کند پیشتر معتقد بوده استفاده از چنین افزونه هایی در IE، ایده ای بسیار عالیست. به واسطه همین نوع تفکر، افزونه ها قادر بوده اند تا کنترل بیش از اندازه ای بر مرورگر داشته و اقدام به نصب نمونه های تبلیغاتی دیگری در سیستم شما بکنند. بر همین اساس، همواره خطر حضور نرم افزار مخرب وجود داشته.
جدا از بحث امنیت، این دسته از افزونه ها، سرعت تجربه کاربری وب را تا حد زیادی پایین می آورند. حال بلفیوره اذعان دارد که اکستنشن های پیشرفته تری در اج به کار گرفته شده اند که اجازه دسترسی بیش از اندازه را نمی دهند. البته لازم به ذکر است که اکنون دیگر اینترنت اکسپلورر نیز به کمپانی، سرویس و نرم افزارهای شخص ثالث اجازه نمی دهد تا در این بخش هیچ سواستفاده ای داشته باشند.
از سوی دیگر اج از Adobe Flash نیز پشتیبانی می کند اما مایکروسافت اذعان دارد که این سرویس برای استفاده در اج کاملا بهینه شده (تقریبا شبیه به رویکرد کروم با فلش) و مسئولیت بروز رسانی فلش نیز به شکل کامل با Windows Update خواهد بود. بر اساس تحقیقات خود مایکروسافت، کاربران کامپیوترهای شخصی ۷۰ درصد زمان خود را در محیط مرورگر سپری می کنند.
DeBruyne می گوید که مایکروسافت هنوز هیچ بازخوردی از سوی گوگل به علت شباهت در برخی از بخش های طراحی به کروم دریافت نکرده است. برای مثال تایپ کردن در آدرس بار، می تواند به عنوان یک جستجو تلقی گردد که البته در موتور جستجوی بینگ انجام خواهد شد، در صورتی که اگر یک آدرس اینترنتی را وارد کنید، مشخصا به جای جستجو به آن آدرس منتقل خواهید شد.
حضور مستمر کورتانا در اج را نیز نباید نادیده گرفت که همواره می تواند در خدمت شما بوده و به سوالاتتان با سرعت بیشتری پاسخ دهد. برای مثال اگر شما در مورد رستوران های اطراف خود جستجو کنید، کورتانا اطلاعات بیشتری نظیر منو را در اختیارتان قرار می دهد.
مایکروسافت توانسته مرورگری عالی تهیه کند که سبک، پر سرعت و البته هوشمند است. یکی از ویژگی های جدید این مرورگر، Reading View یا همان حالت مطالعه است که طراحی صفحه را تغییر داده و آن را برای مطالعه شما بهینه می سازد.
توجه کنید که رنگ پس زمینه، حالتی بین کرم و زرد به خود می گیرد؛ گویی کتابی در دست گرفته اید و نوشته ها بر روی کاغذ چاپ شده اند.
ویژگی Web Note را نیز نباید فراموش کرد. این قابلیت به کاربر اجازه می دهد تا بتواند به راحتی در صفحات وب به یادداشت کردن مواردی مشغول شود و در صورت نیاز، آن یادداشت ها را با سایر کاربران به اشتراک بگذارد.
مایکروسافت اگرچه در ۲۹ جولای، ویندوز ۱۰ را به شکل نهایی عرضه کرد اما باید توجه داشت که مرورگر اج، به عنوان مرورگر اصلی، هنوز محصولی نهایی نیست و برای تکامل خود، باید بروز رسانی هایی را دریافت کند. بلفیوره باور دارد که مایکروسافت در آینده ویژگی های بی نظیری را به این مرورگر اضافه خواهد کرد.
